Văn hóa độc đáo của Quảng Bình

Lễ hội đập trống Ma Coong tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại bản Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình), là dịp để người Ma Coong tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, mùa màng bội thu.

Lễ hội đập trống Ma Coong, một nét văn hóa độc đáo và đặc sắc của tỉnh Quảng Bình, được tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại bản Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch. Nơi đây, giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, đồng bào dân tộc Ma Coong cùng hòa mình vào không khí rộn ràng, náo nhiệt của lễ hội, thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội đập trống Ma Coong: Văn hóa độc đáo Quảng Bình

Bí mật đằng sau Lễ hội đập trống Ma Coong: Nguồn gốc và ý nghĩa

Ngày xưa, vùng đất của người Ma Coong bị ám ảnh bởi một con khỉ vàng độc ác, mỗi đêm phá hoại mùa màng, khiến người dân lâm vào cảnh đói kém, bệnh tật. Bao nỗ lực đuổi khỉ của người Ma Coong đều bất lực. Một đêm trước ngày rằm tháng giêng, một vị già làng mơ thấy Giàng (trời) mách bảo: muốn đuổi khỉ ác, hãy làm một chiếc trống vang vọng, đánh vào đêm trăng sáng nhất. Ngay lập tức, người Ma Coong khẩn trương tạo ra một chiếc trống đẹp, âm thanh hùng tráng, vang vọng khắp đại ngàn Trường Sơn. Đêm rằm tháng giêng, khi trăng sáng nhất, thanh niên làng Ma Coong thay nhau đánh trống, tiếng trống vang vọng khiến con khỉ ác khiếp sợ, bỏ trốn khỏi vùng đất này mãi mãi, không bao giờ quay trở lại.

Lòng biết ơn sâu sắc với vị tổ tiên và Giàng được thể hiện qua nghi lễ cúng tế linh đình của người Ma Coong. Những sản vật quý giá của vùng đất được chọn lựa kỹ càng, bày biện trang trọng, nhằm dâng lên thần linh như lời cảm tạ và cầu mong sự bình an, no ấm.

Lễ hội đập trống Ma Coong: Không khí sôi động, rộn ràng

Lễ hội đập trống mang hai nét đặc trưng: phần lễ trang nghiêm và phần hội sôi động.

Phần Lễ

Trăng lên, rọi sáng khoảng sân rộng nhất của bản làng, cũng là lúc nghi lễ cúng tế thần linh được cử hành tại nhà chính của dãy nhà tranh. Sau khi mọi công đoạn chuẩn bị hoàn tất, các mâm cỗ được mang ra xếp ngay ngắn tại chỗ cúng Giàng, chờ đợi giờ phút linh thiêng.

Lễ hội đập trống Ma Coong – Nét độc đáo Quảng Bình

Khi ánh trăng lên cao, lễ hội của bản làng Cà Roòng bắt đầu. Già làng đọc lời khấn, cầu xin thần linh ban phước lành cho bản làng yên bình, con trẻ khỏe mạnh, mùa màng bội thu. Sau khi nghi lễ kết thúc, người dân ném thóc ra bốn phương, như một lời khẩn cầu mùa màng bội thu, lúa đầy bồ, đầy nương. Đó là tín hiệu kết thúc phần lễ, mở đầu cho phần hội đầy niềm vui và náo nhiệt.

Phần Hội

Lễ hội rộn ràng với tiếng trống vang dội, quy tụ mọi người từ già trẻ, gái trai. Nhịp trống mạnh mẽ như thôi thúc, tạo nên không khí náo nhiệt sôi động, lan tỏa khắp núi rừng.

Trống Ma Coong là một nhạc cụ độc đáo, phản ánh bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc này. Tang trống được chế tác từ thân cây chi cúp, một loại cây thuốc rỗng tuổi đời hàng chục năm, tìm thấy trong những khu rừng sâu thẳm. Mặt trống được căng bằng da trâu, tạo nên âm thanh mạnh mẽ, vang vọng. Trong những lễ hội, trống được chằng bằng dây mây rừng, tết xéo và cố định bằng nêm tre, tạo nên hình thù kỳ lạ, giống như quả cầu gai. Âm thanh từ trống Ma Coong không chỉ là âm nhạc, mà còn là lời cầu nguyện, là tiếng nói của tâm linh, của người Ma Coong giữa thiên nhiên hoang dã, như lời khẳng định sự kiên cường, bất khuất trước mọi thử thách.

Lễ hội đập trống Ma Coong: Văn hóa độc đáo Quảng Bình

Tiếng trống vang dội, như thúc giục lòng thành của mọi người, để trời đất chứng giám cho một năm mùa màng bội thu. Trống phải đánh cho kỳ thủng trước khi bình minh ló rạng, mỗi tiếng trống như lời khấn nguyện, hòa cùng tiếng reo hò phấn khích của đám thanh niên: “Roa lữ Giàng ơi!”. Tiếng trống càng nhanh, niềm vui càng dâng cao, và cũng là lúc các chàng trai được dắt tay người yêu vào rừng, tận hưởng khoảnh khắc ngọt ngào của mùa xuân.

Lễ hội Đập Trống của người Ma Coong là dịp để những đôi trai gái thầm thương trộm nhớ được phép cùng nhau dạo chơi bên suối, trong rừng, tâm sự dưới ánh trăng. Trước khi gà gáy sáng, họ phải trở về cuộc sống thường nhật, hẹn gặp lại vào lễ hội năm sau. Cũng có những cặp đôi, sau những lần gặp gỡ, đã quyết định đến với nhau. Họ cùng nhau chọn ngày đẹp, mời bố mẹ, già làng đến đặt lễ trầu cau, nên duyên vợ chồng. Khi đống lửa tàn, mặt trời ló dạng trên đỉnh núi, lễ hội khép lại, để lại không khí ấm áp, vui tươi trong lòng người già, trung niên và trẻ con.

Giá trị văn hóa của Lễ hội

Lễ hội đập trống Ma Coong là nét văn hóa độc đáo, khẳng định bản sắc riêng của đồng bào dân tộc Ma Coong. Đây không chỉ là dịp để người dân vui chơi, giải trí, mà còn là cơ hội để họ gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa quý báu của dân tộc mình.

Ngày 27/8/2019, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã công bố Lễ hội Đập trống của người Ma-Coong, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, theo Quyết định số 2968 và 2971/QĐ-BVHTTDL.

Lễ hội đập trống Ma Coong ở Quảng Bình là điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Với nét văn hóa độc đáo, lễ hội mang đến trải nghiệm khó quên, là cơ hội để bạn hiểu thêm về văn hóa truyền thống của vùng đất này.